Kącik logopedyczny

 

Godziny pracy logopedy:

poniedziałek 8.00 – 11.40

wtorek 12.55 – 14.35

piątek 12.00 – 12.45

 

Konsultacje:

poniedziałek 7.00 – 8.00

 

logopeda: mgr Justyna Banasiak

 

I. Czym jest logopedia i czym się zajmuje?

Logopedia to nic innego jak dyscyplina naukowa zajmująca się badaniem oraz kształtowaniem prawidłowej mowy.

II. Etapy rozwoju mowy:

Odkąd w życiu człowieka pojawiła się konieczność władania tak trudną sztuką, jaką jest mowa, wielu naukowców poświęciło swój czas i życie na badanie jej wieloaspektowości. I tak podczas owych badań wyłoniła się pewna zależność opanowywania sztuki mówienia od etapu rozwoju człowieka. Prezentuje to poniższa tabelka.

Okresy rozwoju mowy dziecka

 

OKRESY WIEK CHARAKTERYSTYCZNE CECHY
Okres melodii 0-12 miesięcy

Od 0 do 4 m-ca

Noworodek porozumiewa się za pomocą krzyku. Od drugiego miesiąca wydaje prypadkowe dźwięki tj. głuży, które nic dla niego nie znaczy. Rozpoznać można w nich samogłoski: a, e, o, u; w 3-4 m-cu samogłoski łączone są ze spółgłoskami np.: ej, gaga, egi. Jest to czynność bezwiedna, przygotowująca do artykulacji. Rada: mówmy do dziecka jak najwięcej (kąpiel, zabiegi pielęgnacyjne, jazda samochodem itp.). Opisujmy wykonywane przy dziecku czynności. Przemawiamy spokojnie i powoli.
ok. 6 m-c życia

Maleństwo zaczyna się orientować, że pewne jego działania powodują określone dźwięki. Powtarza je więc w sposób zamierzony - gaworzy. Potrafi godzinami powtarzać: babababa...ta-ta-ta…, la-la-la.. daa-da-da. Rada: możemy gaworzyć razem z dzieckiem, dodając nowe sylaby. Traktujmy to jak rozmowę. Śpiewajmy dziecku piosenki - to spotęguje jego uwagę.
Okres 10 - 12 m-cy

Powtarza zbitki wyrazowe, nadając im znaczenie. Powstają skojarzenia obraz, czynność - dźwięk. Mówi: mama, tata, baba. Dziecko, które skończyło rok mówi ze zrozumieniem kilka słów. Rada: czytajmy maluchowi bajki, wierszyki, opisujmy historyjki obrazkowe.
Okres wyrazu 1-2 lata

Wymawia wszystkie samogłoski prócz: ą, ę oraz następujące spółgłoski: p, b, m, t, d, n, k, ś czasem ć. W tym okresie występuje zastępowanie głosek nie wymawianych głoskami, których miejsce artykulacji jest zbliżone do zastępowanych. Zjawiska takie jak: upraszczanie trudnych wyrazów, wymawianie tylko pierwszych sylab lub końcówek wyrazów są powszechne. Rada: rozmawiając z dzieckiem starajmy się unikać słów z dziecięcego języka. Słuchajmy go, nie przerywajmy mu, nie dopowiadajmy zniecierpliwieni. Włączajmy mu bajki dźwiękowe czy programy telewizyjne dla maluchów.
Okres zdania 2-3 lata

Wymawia: pi, bi, mi, f, w, fi, wi, ś, ź, ć, dź, ń, j, ki, gi, k, g, h, t, d, n, l, s, z, c. Czasami pojawia się: sz, ż, cz (pod koniec okresu). Nadal trudniejsze głoski zastępowane są łatwiejszymi. Wymawia proste zdania: daj bułę, mama śpi itp. Używa zaimków: ja, ty, mi.
Okres swoistej mowy dziecięcej 3-7 lat 3 lata

Głoski s, z, c, dz są wymawiane i odróżniane od tych zmiękczonych tj.: ś, ź, ć, dź. Głoska r jest najczęściej zastępowana głoską j lub l. Wiele dzieci przechodzi wtedy tzw. okres pytań.
4 lata

Może pojawić się realizacja głoski r. U większości dzieci zastępowana jest ona nadal przez głoskę l (ważne: należy zwrócić uwagę na to, by była to głoska l nie j!)
4-5 lat

Prawidłowa realizacja głosek: sz, ż, cz, dż (mogą być jeszcze realizowane w formie syczącej: s, z, c, dz), wyrazy są jeszcze skracane, głoski poprzestawiane, występują też zlepki wyrazowe. Rada: czytajmy coraz bardziej obszerniejsze bajki napisane ładnym językiem. Zachęcajmy do używania różnych czasów podczas omawiania czynności. Bawmy się w słowne zabawy, np. głuchy telefon, zagadki, zgadnij, o czym myślę, kalambury itp.
7 lat

Opanowane wszystkie głoski a mowa jest prawidłowa.

Źródło: „Nasze dziecko uczy się mowy” L. Kaczmarek.


 

III. Zaburzenia mowy najczęściej spotykanie w szkole:

Istnieją trzy formy niewłaściwej realizacji dźwięków mowy:

1. mogilalia - opuszczanie głoski lub głosek;

2. paralalia - zamiana głoski lub głosek;

3. dyslalia właściwa - zniekształcenie głoski lub głosek.

Te trzy formy wchodzą w skład wad wymowy czyli dyslalii.

Biorąc pod uwagę powyższe wyróżnia się następujące rodzaje wad wymowy:

1. Sygmatyzm czyli nieprawidłowa realizacja głosek: s, z, c, dz, ś, ź, ć, dź, sz, ż, cz, dż w postaci seplenienia, zamiany na inną głoskę łatwiejszą w realizacji bądź braku realizacji;

2. Rotacyzm - błędna realizacja głoski r; najczęœciej zamieniana jest na głoski: j lub l bądź opuszczana zupełnie (w pewnym okresie rozwojowym dziecka taka zamiana nie jest uważana za wadę mowy);

3. Kappacyzm - nieprawidłowa realizacja głoski k; jak wyżej ta głoska jest opuszczana zupełnie bądź zamieniana.

4. Gammacyzm - nieprawidłowa realizacja głoski g;

5. Lambdacyzm - nieprawidłowa realizacja głoski l;

6. Betacyzm - nieprawidłowa realizacja głoski b;

7. Mowa bezdźwięczna - wymowa głosek dźwięcznych w formie bezdźwięcznej, np.: g - k.

8. Rynolalia - głoski ustne są realizowane nosowo;

9. Jąkanie - płynnośœć mowy jest zaburzona poprzez powtarzanie sekwencji głosek lub jednej głoski; jąkaniu towarzyszy najczęściej nerwowość, wycofanie, wstydliwość, dlatego jego terapia powinna być połączona z terapią psychologiczną.

IV. Najprostsze ćwiczenia ogólnorozwojowe do wykonywania w domu od najmłodszego:

W tym dziale przedstawiam zestawy ćwiczeń i zabaw do wykorzystania w warunkach domowych. Pamiętajmy o tym, że na ćwiczenia nigdy nie jest za późno oraz im wcześniej zaczniemy ćwiczyć tym mniejsze szanse na pojawienie się zaburzeń mowy u dziecka w późniejszym okresie. Poniższe propozycje ćwiczeń zaczerpnięte są z książki "Vademecum logopedyczne" autorstwa pani Krystyny Błachnio.

Życzę dobrej zabawy!!!

  • śpiewanie, nucenie, mruczenie, ćwiczenia wzroku (śledzenie zabawki wzrokiem), pełzanie, raczkowanie, rzucanie piłki z elementami dźwiękonaśladowczymi, np.: BAAAACH!!, zabawy w "kosi – kosi", "idzie rak", ćwiczenia słuchu, kołysanie dziecka w rytm melodii, klaskanie w rytm melodii, oglądanie książeczek, pokazywanie i zachęcanie do pokazania części ciała np. na lalce, naśladowanie głosów zwierząt;
  • parskanie, mlaskanie, kląskanie, bazgranie, naśladowanie dorosłych i zwierząt, nazywanie zjawisk, czynności itp.;
  • rozkładanie, składanie, rysowanie, zabawy z piłką, samochodem, kołysanie lalek i nucenie im, układanie przedmiotów z uwzględnieniem przeciwieństw, np. duży - mały, opowiadanie tego, co widzi na obrazku lub za oknem, rzuty do celu na umówiony wcześniej sygnał, grupowanie przedmiotów, np. kredki według kolorów, puzzle, tematyczna klasyfikacja wyrazów (nazwy przedmiotów bądź czynności, należących do danej kategorii, np. kuchnia);
  • rozróżnianie kolorów, figur, owoców, warzyw, itp., wprowadzanie liczenia poprzez prośby typu: podaj jedną kredkę, podaj dwie łyżki, wyjmij trzy widelce, przedstawianie się oraz podawanie miejsca zamieszkania, zabawy w chowanie się "pod" stół, wchodzenie "na" rozłożony koc, stawanie "blisko" bądź "daleko" jakiegoś przedmiotu (zabawa w "ciepło (blisko) – zimno (daleko)"), śpiewanie cicho - głośno, zabawy w teatr (dziecko jest aktorem lub ożywia lalki);
  • nauka czynności samoobsługowych tj. picie z kubeczka, ubieranie się, sprzątanie zabawek, wycieranie kurzy, mycie rąk, mycie zębów, posługiwanie się sztućcami itp.

V. Aby mowa przebiegała harmonijnie. Podsumowanie:

  • Od urodzenia z maleństwem należy rozmawiać. Mówić głośno i opisywać każdą czynność, którą wykonujemy i której pociecha jest świadkiem. Starajmy się utrzymywać kontakt wzrokowy z malcem.
  • Mówmy konkretnie i na temat. Wykład tylko uśpi malucha lub go rozdrażni.
  • Stosujmy różne tempo mowy. Chcąc podkreślić znaczenie jakiegoś słowa wymówmy go wolno lecz z naciskiem. I niech to słowo nie będzie słowem gigant!
  • Starajmy się nie stosować zmiękczeń i spieszczeń.
  • Nie wyręczajmy dziecka w mowie!!! Jeśli dziecko pokaże coś, co chce dostać, zmuśmy go do nazwania tej rzeczy, stosując pytania: „a co to jest? Bo właśnie zapomniałem/łam, jak to się nazywa”, „co to takiego? Bo ja nie wiem”.
  • Wykorzystajmy fakt zabierania pociechy na zakupy. Wcześniej w domu przekażmy mu co jest do kupienia, a potem w sklepie pytajmy, co mieliśmy kupić. Ćwiczymy nie tylko mowę ale i pamięć.
  • Nie stosujmy zasady: „Dzieci - ryby głosu nie mają” - pozwólmy im mówić. Nawet jeśli mówią błędnie niech mówią. Dzieci, których wady mowy są efektem wad anatomicznych nie będą mówić czysto nawet po zakończonej terapii. Podkreślając różnicę w wymowie takiego dziecka a jego rówieśników może on stracić ochotę na jakiekolwiek wypowiadanie się, a nie o to nam chodzi. Przecież nie ma ludzi doskonałych!
  • Kiedy specjalista stwierdzi konieczność odbycia przez dziecko terapii logopedycznej postarajmy się to zrobić jak najwcześniej i najszybciej. Czas w tym momencie gra dużą rolę.
  • Dbajmy o częste przytulanie, głaskanie i chwalenie pociechy. Wbrew pozorom nie wychowamy sobka tylko pewnego siebie człowieka.
  • Nie przyzwyczajajmy dziecka do smoczka. Smoczek jest jednym z głównych powodów zmian anatomicznych uzębienia.
  • Zwracajmy uwagę na prawidłową formę oddychania: wdech nosem - wydech ustami.
  • Bawcie się z maleństwem w nazywanie dźwięków, które właśnie słychać. Naśladujcie odgłosy zwierząt.
  • Bawcie się ćwiczeniami buzi i języka np. cmokanie, parskanie, oblizywanie ust, sięganie językiem do nosa, brody, prawego i lewego ucha, liczenie zębów czubkiem języka itp.
  • ĆWICZMY Z DZIECKIEM 10 MINUT DZIENNIE - CODZIENNIE!!! Nawet jeśli skrócimy te ćwiczenia to ich systematyczność i częstotliwość przyniosą większy skutek niż ćwiczenia w gabinecie logopedycznym raz w tygodniu przez 30 minut (bo dłużej dziecko nie wytrzyma).
  • Jeśli tylko coś nas zaniepokoi w rozwoju mowy naszej pociechy, nie bójmy się udać do specjalisty lub pediatry. On dziecko przebada i stwierdzi, czy jest podstawa do niepokoju czy możemy spać spokojnie, natomiast lekarz udzieli informacji i skieruje do odpowiedniego specjalisty.
  • Najważniejsze: wyprowadźmy dzieci na dwór! Ruch na świeżym powietrzu wpłynie na harmonijny rozwój całego organizmu, dotleni go, sprawi, że się zahartuje, zmęczy, dając lepszy sen, a nas, rodziców odstresuje. Dzięki wspólnej zabawie czy to na powietrzu czy w domu, zbudujemy tę niezwykłą więź z dzieckiem, która w przyszłości na pewno zaprocentuje. STRACONEGO CZASU NIKT NAM NIE ZWRÓCI!

mgr Anna Gierlińska

 

Rodzicu!

Jak rozwijać mowę dziecka?

  1. Rozmawiaj z dzieckiem.
  2. Mów do niego powoli, wyraźnie i poprawnie.
  3. Nie zdrabniaj!
  4. Nie wyręczaj w mówieniu!
  5. Zostaw przestrzeń na pytania i swobodną wypowiedź dziecka.
  6. Baw się, wykorzystując gry planszowe, zabawy tematyczne.
  7. Zadbaj o rozwój motoryki małej – wyklejaj, wydzieraj, wycinaj, koloruj, lep, nawlekaj.
  8. Zadbaj o trening ruchowy całego ciała.
  9. Ogranicz korzystanie z urządzeń elektronicznych, nadmierne oglądanie bajek.
  10. Czytaj, śpiewaj, recytuj wierszyki, wystukuj rytmy.

 

Rodzicu!

Jak sprawić, aby terapia logopedyczna była efektywna?

  1. Ćwicz z dzieckiem regularnie, zgodnie z zaleceniami logopedy.
  2. Ustal czas ćwiczeń – 5-10 minut kilka razy dziennie.
  3. Ćwicz w formie zabawy – wykorzystuj ulubione zabawki, figurki, maskotki.
  4. Zadbaj o dobrą atmosferę do ćwiczeń – ćwiczenia powinny być dla dziecka przyjemne.
  5. Nie zmuszaj – chwal za wysiłek.
  6. Wykorzystuj na ćwiczenia wolną chwilę – jazdę samochodem, spacer po parku.
  7. Unikaj słowa „ćwiczenia”, zastąp je słowem „zabawa”.

Pamiętaj – wspieraj logopedę w pracy nad rozwojem mowy. Jesteś bardzo ważnym ogniwem! Współpraca logopedy – dziecka – rodzica gwarantuje efektywną pomoc!

 

 

Rodzicu!

Jeśli widzisz coś niepokojącego w rozwoju mowy Twojego dziecka – nie czekaj! Zgłoś się na konsultację do logopedy. Pamiętaj, masz prawo pytać, konsultować i kontrolować!